ای رسول، کاش ببینی مافران را به هنگام مرگ که چه آسان ملائک صورتها و پشتهایشان را (با تازیانه آتشین) میزنند و به آنها میگویند: بچشید عذاب سوزان را سوره انفال آیه ?
جان دادن یا حالت احتضار که در قرآن کریم و روایات اهل بیت (ع) سکرات و غمرات نامیده شده است، یکی از سخت ترین لحظههای حیات انسان است. امام سجاد (ع) در همین باره فرمود: سختترین اوقات و ساعات انسان سه وقت است: وقتی که انسان ملک الموت را میبیند(سکرات) و هنگامی که از قبر بیرون برای رفتن به محشر برمیخیزد و ساعتی که در پیشگاه عدل الهی میایستد، یا به بهشت میرود یا به جهنم.
از مجموع آیات و روایات چنین بر میآید که انسان در لحظه مرگ بلافاصله چشم دلش باز میشود و درست مانند حالت رؤیا صورتهایی را مشاهده میکند. این صورتها بعضی از ملائک موت هستند و برخی از شیاطین و جنون و ابلیس و بعضی از این صورتها، که خدا کند ما از این صورتها مشاهده کنیم ائمه معصومین(ع) و رسول اکرم (ص) و برخی دیگر، صور ملکوتی متعلقات دنیوی، از قبیل همسر و فرزندان و اموال و... میباشند. درباره مشاهده این صورتها بهنگام جان کندن بحث میکنیم.
نکته بسیار مهم که باید توجه داشت این است که سکرات و سختیهای ناشی از آن شامل تمام انسانها نمیشود زیرا، روح هر چه پاکیزهتر و علاقه آن به دنیا و لوازم آن کمتر باشد، جان سپردن هم بهمان نسبت آسانتر خواهد شد.